Endoskopik Ultrasonografi
ENDOSKOPİK ULTRASONOGRAFİ (EUS) NEDİR?
Endoskopik ultrasonografi (EUS) yemek borusu, mide, on iki parmak bağırsağı, kalın bağırsağın son kısmının incelenmesinde(rektum) kullanılan bir yöntemdir. Endoskop parmak kalınlığında ince, fleksibl (kıvrılabilen) bir alettir. Ağızdan sokularak yemek borusu, mide ve oradan da on iki parmak bağırsağına veya anüsten sokularak kalın bağırsağın son kısmına doğru ilerletilir. Ucundaki ışık kaynağı, küçük bir video kamera (endoskopi cihazı) ile bağırsakların içi görülür. EUS cihazında endoskopun ucunda aynı zamanda ultrason aparatı bulunur. Bu şekilde söz edilen sindirim sistemi organlarının değerlendirilmesi yapılır. Aynı zamanda bu organlara komşu olan; akciğerler, karaciğer, safra kesesi ve pankreas da değerlendirilir. Yine endoskopun sahip olduğu ince bir kanaldan geçirilen ve ucunda dokuyu tutup parça almaya yaralan bir kıskacın olduğu uzun bir telle de gerekli durumlarda doku örneği (biyopsi) alınır.
EUS NİÇİN YAPILIR?
EUS karın içi veya göğüs ağrılarını, sindirim sistemini ve göğüs boşluğunu değerlendirmek için yapılmış görüntüleme yöntemleri (bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans görüntüleme, vb.) ile elde edilen bilgilere ek veya tamamlayıcı veriler elde etmek amacı ile yapılır. Örnek vermek gerekirse diğer görüntüleme yöntemleri ile saptanmış bir kitlenin kaynağının hangi organ olduğu hakkında bilgi vererek tedavi seçeneklerini belirlememize yardımcı olabilir. Diğer tetkiklerle tam saptanamayan veya tartışmalı hastalıkların daha net olarak ortaya konmasında yardımcı olabilir;
- Akciğer, kolon, rektum, yemek borusu (özefagus), mide, on iki parmak bağırsağı (duodenum) pankreas, ampulla kanserlerinin değerlendirilmesi
- Lenfoma
- Barrett özefagus
- Pankreatit, pankreas kistleri ve tümörleri
- Safra yolu ve safra kesesi taşları ve tümörleri
- Rektal fistül ve fekal inkontinans (gaz-gaita tutamama)
- Sarkoidoz gibi tanısı ve ayırıcı tanısında
- Karın içindeki bazı sıvı birikimlerinin (pankreas psödokisti vb) boşaltılmasına kılavuzluk etmek üzere yapılır.
KANSER HASTALARINDA EUS NEDEN YAPILIR?
EUS sindirim sistemi ve solunum sistemine ait bazı kanserlerin ne derece yayıldığı hakkında bilgi verir.
- Kanserin bulunduğu organı ne derinlikte tuttuğu,
- Komşu organlara ve lenf bezlerine yayılım gösterip göstermediği
- Kanserinin evresinin belirlenmesi
- Biyopsi yapılmasına imkan tanıyarak hem tanının konmasına hem de hangi tedavinin uygulanmasının uygun olacağını belirlememize yardımcı olur.
EUS’NİN RİSKLERİ NELERDİR?
Genel olarak güvenli bir işlem olmakla beraber;
- Kanama
- Enfeksiyon
- Yemek borusu, bağırsak veya boğazda delinme
- Özellikle biopsi yapılmışsa pankreatit (pankreas iltihabı)
EUS İÇİN HASTALARIN YAPMASI GEREKEN HAZIRLIKLAR NELERDİR?
Sindirim sisteminin üst kısmına (yemek borusu, mide, on iki parmak bağırsağı) yapılacak bir işlem söz konusu ise genel olarak işlemden en az 6 saat öncesinde hiçbir şey yiyip içilmemelidir. Rektum için yapılacak işlemlerde bağırsak temizliğinin yapılması ve berrak gıda alınması gereklidir. Kanama riskini arttıracağı için kan sulandırıcı ilaçlar kullanılıyorsa işlemden belli bir süre önce kesilmeleri gereklidir Kullanılan tüm ilaçlar ve geçirilmiş hastalıklar hakkında doktora bilgi verilmelidir.