Mide
Ağız yolu ile aldığımız besinler (vitaminler, mineraller, karbonhidratlar, yağlar, proteinler ve sıvılar) yemek borusundan (özefagus) geçtikten sonra mideye ulaşırlar. Mide ile yemek borusunun birleşme yerine gastroözefageal bileşke denir. Mide karnın üst kısmında bulunan J şeklinde bir sindirim organıdır. Besinler mide sıvısı ile işleme tabi tutulup kısmen sindirildikten sonra ince bağırsakların ilk kısmı olan on iki parmak bağırsağına (duodenum), ince bağırsaklara, oradan da kalın bağırsaklara geçerler.
Mide; kalın bağırsak, karaciğer, dalak, ince bağırsaklar ve pankreasla komşuluk gösterir.
Midenin bölümleri
- Kardia; yemek borusuna en yakın kısmı, midenin ilk bölümü
- Fundus; kardiadan sonra gelen midenin üst kısmı
- Korpus; midenin ana kısmı, alt ve üst bölümü arasındaki kısmı
- Antrum; alt kısmı (bağırsaklara yakın), besinler burada mide suyu ile karışırlar
- Pilor; midenin son bölümü, valv görevi görerek mide içeriğinin ince bağırsaklara geçişini kontrol eder
MİDE KANSERİ
Mide dokusundan kaynaklanan sağlıksız hücrelerin kontrolsüz artışı ve yayılması.
MİDE KANSERİNDE RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?
- Bazı hastalıklar;
- Midenin Helikobakter pilori (H.Pylori) enfeksiyonu.
- Kronik gastrit (midenin inflamasyonu).
- Pernisiyöz anemi (bir çeşit kansızlık).
- İntestinal metaplazi (mide hücre yapısının ince barsak hücre yapısı ile yer değiştirmesi).
- Ailesel adenomatöz polipozis veya mide polipi.
- Aşırı tuzlu, tütsülenmiş ve konserve gıdaların yenmesi.
- Sebze ve meyvelerin az tüketilmesi.
- Uygun koşullarda hazırlanmamış ve korunup saklanmamış besinlerin yenmesi.
- İleri yaş ve erkek cinsiyet. Mide kanserlerinin %95'i 55 yaşın üzerinde görülür.
- Sigara içmek.
- Anne, baba ve kardeşlerde mide kanserinin mevcudiyeti; mide kanseri görülme riskini 2-3 kat arttırır.
MİDE KANSERİNDE GÖRÜLEN ŞİKAYETLER NELERDİR?
- Hazımsızlık
- Yemeklerden sonra şişkinlik ve dolgunluk hissi
- Hafif bulantı
- İştahsızlık
- Midede ekşime, yanma
- Dışkıda kan
- Dışkıda kan
- Kusma
- Nedeni bilinmeyen, beklenmedik kilo kaybı
- Mide ağrısı
- Sarılık
- Ascit (karında sıvı toplanması)
- Yutma güçlüğü
Daha ileri evrelerde;
MİDE KANSERİ TİPLERİ NELERDİR?
- Adenokanser; midenin iç yüzünü döşeyen glandüler hücrelerden kaynaklanır. Bu hücreler mideyi asit ile sindirim enzimlerinden koruyan mukusu salgılarlar. Mide kanserlerinin %90-95'ini adenokanserler oluşturur.
- Lenfoma; Mide duvarında az miktarda immün sistem hücreleri de bulunur. Bunlardan kaynaklanan kansere lenfoma denir.% 4 oranında görülürler.
- Karsinoid kanser; Midede nadir görülen bir kanser olmakla beraber hormon salgılayan hücrelerden kaynaklanır.
- Gastrointestinal stromal tümör (GIST); bitakım özel sinir hücrelerinden (Cajal hücreleri) kaynaklanır. Midede nadir görülür.
Diğer tip mide kanserleri daha az görüldüğü için mide kanseri denildiğinde genellikle aklımıza adenokanserler gelir.
MİDE KANSERİNDE TANI NASIL KONUR?
- Fizik muayene ve hastanın hikayesinin dinlenmesi
- Kan tahlilleri; özellikle kan sayımının sinsi yada belirgin kanamaya bağlı olarak düşük çıkması, karsino embriyojenik antijen (CEA) kanda bakılan bir tümör belirtecidir. Mide kanseri veya diğer bazı kanser çeşitlerinde de yüksek çıkabilir.
- Endoskopi; ucunda video kamera sistemi ve ışık bulunan ince parmak kalınlığında ve kıvrılabilir bir tüple ağızdan girip yemek borusu, mide ve on iki parmak bağırsağının incelenmesi.
- Baryumlu grafi; hastaların ağızdan baryum içeren kontrast bir sıvıyı içmesi sonrasında X ışınları ile yemek borusu, mide ve on iki parmak bağırsağının filmlerinin çekilmesi
- Bilgisayarlı tomografi
- Biyopsi
Mide kanserinde tedavi seçenekleri ve hastalığın ileriye dönük seyrini belirleyen faktörler nelerdir?
- Kanserin evresi (kanser sadece midede mi sınırlı, lenf nodlarına veya vücudun farklı bölgelerine yayılmış mı?)
- Hastanın genel sağlık durumu
Mide kanseri evrelemesini yaparken kullanılan yöntemler nelerdir?
- Endoskopik Ultrasonografi (EUS)
- Bilgisayarlı tomografi
- PET - BT (Pozitron emisyon tomografi)
MİDE KANSERİ EVRELEMESİ
Adenokanser evreleri
- Evre I; Kanser mide iç yüzünü döşeyen dokulara sınırlıdır. Çevre lenf nodlarına da sınırlı bir yayılım göstermiş olabilir.
- Evre II; Mide duvarının daha derin katmanlarına adale tabakasına kadar tutulum sözkonusudur. Lenf nodlarına da yayılım göstermiş olabilir.
- Evre III; Kanser mide duvarının tüm katmanlarını tutmuş ve yaygın bir lenf nodu tutulumu da eşlik ediyor olabilir.
- Evre IV; Kanser vücudun uzak bölgelerine de dağılmış.
MİDE KANSERİNDE TEDAVİ SEÇENEKLERİ NELERDİR?
- Endoskopik mukozal rezeksiyon;
- Cerrahi;
- Bulguları rahatlatmak, dindirmek için yapılan cerrahi; İleri evre mide kanserinde tümör yemek yiyemeyecek kadar tam bir tıkanıklığa veya diğer müdahalelerle kontrol altına alınamayan hayatı tehdit edecek düzeyde ciddi kanamalara yol açtığında midenin bir kısmı alınır. Yapılan cerrahi kanseri tedavi etmekten çok hastanın yaşam konforunu arttırmaya yöneliktir.
- Eğer kanser mideyi tıkıyor ve standart cerrahi ile çıkarılamıyorsa;
- Endoluminal Stent (tüp) yerleştirilmesi; ince ve genişleme yeteneği olan bir tüpün kanserin tıkadığı kısmı içine alacak şekilde midenin içine yerleştirilmesi böylece hastanın tekrar ağızdan beslenebilmesinin sağlanması.
- Endoluminal Laser tedavisi; Laser aparatının yerleştirilmiş olduğu bir endoskopla mide içine girip tıkanıklığa yol açan kanser dokusunun hasara uğratılması.
- Gastrojejunostomi; Midedeki tıkanıklığın öncesindeki bir mide kısmı ile tıkanıklığın sonrasındaki bir ince bağırsağın birleştirilmesi (bypass) işlemidir. Bu ameliyatta kanserli doku yerinde kalır ancak hastanın ağızdan beslenmesinin ve ilaçlarını almasının yolu açılmış olur.
- Kemoterapi
- Radyoterapi (Işın tedavisi)
- Kemoradyoterapi
- Hedefe yönelik tedaviler
Çok küçük ve sadece mide iç yüzünü döşeyen yüzeyel katmanı tutmuş olan kanserlerde endoskopi yardımı ile o dokuların çıkartılmasıdır.
Tüm kanserli mide dokusunun geride tümör bırakmayacak şekilde sağlam cerrahi sınır elde etmek için bir kısım sağlıklı mide ile birlikte çıkartılmasıdır. Mide çok zengin bir lenfatik dolaşıma sahiptir dolayısıyla lenf damarlarına ve nodüllerine sıklıkla yayılır. Bu nedenle mide cerrahisi sırasında lenf nodlarının da çıkartılması önemlidir.
Subtotal gastrektomi; Midenin kanserli bölümünün, bölgesel lenf nodlarının, gerekirse yayılım gösterdiği komşu organların (pankreas, kalın bağırsak gibi) alınmasıdır. Midenin tamamı alınmaz. Bazen bu ameliyatla dalak da alınmak durumunda kalabilir.
Total gastrektomi; Midenin tamamının, yemek borusu ve ince bağırsakların bir kısmı ve bölgesel lenf nodlarının, gerekirse yayılım gösterdiği komşu organların (pankreas, kalın bağırsak gibi) alınması. Bazen bu ameliyatla dalak da alınmak durumunda kalabilir. Sonrasında ince bağırsaklarla yemek borusu birleştirilerek yeni bir yol oluşturulur.