Pankreas Kanseri
Pankreasın Görevi Nedir?
Pankreas pek çok farklı görevi ile beraber daha sağlıklı şekilde besin tüketme imkanı veren önemli bir organdır. Özellikle besinleri ayırma ve sindirme gibi durumlara doğrudan katkı sağlayan organlar arasında yer alır. Bu sebepten dolayı mutlaka pankreas düzenli şekilde görevini yerine getirebilmesi için sağlıklı olmalıdır.
- Şeker seviyesini düzenler.
- Kişiyi formda tutabilmek için besinlerdeki yiyecekleri serbest bırakabilmek adına özel bir salgı üretir.
- Enzim salgılamak suretiyle sindirime katkı sağlar.
- Lipaz yağlı maddeleri kırar.
- Proteinleri ayrıştırır.
- Yüksek enerjili şeker üretmek için karbonhidratları parçalar.
Pankreas Kanseri İleri Evreye Ulaşmadan Bulgu Vermez!
Pankreas kanserinde ilk bulgular genellikle müphem ve gizli bir şekilde karşımıza çıkar. Sıklıkla iştahsızlık, bulantı, yorgunluk mide bölgesinde ve sırta vuran ağrı şeklinde görebilir. Hastalık ileri evreye ulaşmadan önce sıklıkla bulgu vermez;
- Belirgin kilo kaybı
- Sırta vuran üst karın ağrısı
- Yakın geçmişte baş gösteren diabetin (şeker hastalığı) varlığı
- Sarılık (Ciltte ve gözlerde sararma)
- Dışkı renginde açılma
- İdrar renginde koyulaşma
- Kilo kaybı
- İştahın azalması
- Aşırı yorgunluk
- Depresyon
- Kanda pıhtılaşma
Pankreas Kanseri Nedir?
Pankreas midenin arka tarfında yerleşimli, hem sindirim için gerekli enzimleri üreterek sahip olduğu kanal vasıtasıyla ince bağırsakların ilk kısmı olan duodenuma aktaran, hem de kan şekerinin düzenlenmesi için gerekli hormonları üreten bir salgı organıdır. Pankreası oluşturan hücrelerin normal sınırlar içerisindeki işlevlerini yitirerek kontrolsüz bir şekilde bölünüp bir tümör halini almasına pankreas kanseri denir.
Pankreas Kanseri Nasıl Oluşur?
Pankreas kanseri, pankreasınızdaki hücrelerin DNA’larında mutasyon geliştirmesi sonucu oluşur. Bu mutasyonlar hücrelerin kontrolsüz büyümesine ve normal hücreler öldükten sonra da yaşamaya devam etmelerine yol açar. Biriken bu hücreler bir tümör oluşturabilirler. Tedavi edilmeyen pankreas kanseri yakındaki organlara ve kan damarlarına yayılır.
Birçok pankreas kanseri pankreas kanallarını döşeyen hücrelerde başlar. Bu kanser türü pankreatik adenokarsinom veya pankreatik ekzokrin kanser olarak adlandırılır. Nadiren, kanser hormon üreten hücrelerde veya pankreastaki nöroendokrin hücrelerde meydana gelir. Bu kanser türleri, adacık hücresi tümörü, pankreatik endokrin kanser ve pankreatik nöroendokrin tümörler olarak adlandırılırlar.
Pankreas Kanserinin Belirtileri Nelerdir?
Pankreas kanseri nadiren erken evrelerde fark edilir. Fakat pankreas kisti veya ailede pankreas kanseri öyküsü olan kişilerde, bazı tarama testleri sorunun erken tespitine yardımcı olabilir. Pankreas kanseri özellikle kilo kaybı, sarılık veya sırta vuran üst karın ağrısı, diyabet ile kendisini belli edebileceği gibi işaret ve belirtileri genellikle hastalık ileri seviyelere ulaşmadan ortaya çıkmaz. Bunlar:
- Üst karın bölgesinde sırta vuran ağrı
- İştahsızlık veya istemsiz kilo kaybı
- Depresyon
- Yeni başlayan diyabet
- Kan pıhtısı
- İdrar renginde koyulaşma
- Halsizlik
- Cildinizin ve göz akınızın sararması (sarılık).
Eğer açıklanamayan kilo kaybı yaşıyorsanız veya ısrarcı halsizlik, karın ağrısı, sarılık veya sizi rahatsız eden diğer işaret ve belirtiler yaşarsanız doktorunuza başvurun.
Pankreas Kanserinde Kimler Risk Altındadır?
Pankreas kanserinin kesin nedeni bilinmemekle birlikte, tütün kullanımı, aşırı kilolu olma, diyabet, kronik pankreatit (aşırı alkol tüketimi), bazı iş kollarında belirli kimyasallara maruz kalma pankreas kanserine yakalanma riskini artırır.
Yaş, genetik faktörler de oldukça etkilidir. Ayrıca erkeklerin kadınlara oranla pankreas kanserine yakalanma olasılığı daha yüksektir.
Pankreas Kanserde Damar Tutulumu Varsa Nasıl Tedavi Edilir?
Pankreas kanseri ne yazık ki sinsice başlayan ve geç fark edilen bir hastalıktır. Bu nedenle sınırlı sayıda hasta ameliyat şansını yakalayabilir. Pankreas, çok önemli damarlarla yakın komşuluk gösterir. Cerrahiyi engelleyen en önemli faktörlerden biri tümörün bu damarlara sirayet etmesidir. Eğer kanserli doku portal ven dediğimiz damara yayılmışsa ileri cerrahi teknikler kullanılarak tümörle birlikte o damarı da çıkarmak mümkündür. Teknik olarak zor olduğu için bu operasyon sadece uzman merkezlerde ve tecrübeli cerrahlar tarafından yapılabilir.
Pankreas Kanseri Cerrahi Uygulamaları Nelerdir?
Pankreas kanserinde en yaygın ameliyat Whipple prosedürü (pankreatikoduodenektomi) olarak bilinir ve tümörün pankreasın baş kısmında yer aldığı hastalarda uygulanır.
Pankreas kanserinde pankreasın tamamının (total pankreatektomi) alınması gerekebileceği gibi, sadece bir kısmını (distal pankreatektomi) almak gerekebilir. En uygun cerrahi tümörün pankreastaki yerleşimi, boyutu ve diğer uygunluk kriterlerine (diğer damarlarla ilişkisine) göre seçilir.
Akut Pankreatit Nedir?
Akut pankreatit aniden gelişen pankreasın iltihabi (yangı) durumudur. Bu durum pankreas hücrelerinin hasar görmesine bunun sonucunda da geçici olarak bir işlev bozukluğuna neden olur. Akut pankreatit hayatı tehdit eden bir hastalıktır ve ortalama %10 hastada ölümle sonuçlanır. Akut Pankreatit belirtileri;
- Sırta vuran kuşak tarzı yoğun ağrı
- Üst karın ağrıları ve karında hassasiyet
- Mide bulantısı, kusma
- Taşikardi ve ateş
Pankreatite Yol Açan Nedenler
Pankreatit pankreasın iltihaplanması durumudur. Pankreas insülin ve glukagon gibi hormonları salgılayarak kan şekerini düzenler, ayrıca sindirim için gerekli enzimleri üretir. Hafif pankreatiti olan hastalarda şikayetler kendiliğinden gerileyebileceği gibi ciddi vakalarda pankreatit hayatı tehdit eden komplikasyonlara neden olabilmektedir.
- Safra taşı
- Alkol tüketimi
- Sigara içmek
- Pankreas kanalının tıkanmış veya daralmış olması
- Bazı ilaçlar (ör: tansiyon ilaçları)
- UKanda trigliserit düzeyinin yüksek olması
- Kanda yüksek düzeyde kalsiyum olması
- Karın travmaları
- Enfeksiyonlar
Pankreatik Nöroendokrin Tümör Nedir?
Pankreatik nöroendokrin tümörler (pNET), pankreasın hormon üreten hücrelerinde görülen bir kanser türüdür. Hücrelerin DNA’larında değişiklikler (mutasyon) oluşması ile ortaya çıkar. Mutasyonlar DNA uzerinde yaptigi degisiklik sonucuhücreler kontrol dışı büyüyebilir ve devamında kanserli hücrelerden oluşmuş bir kitle haline gelerek tümörü oluşturabilir. Bazı durumlarda kanser hücreleri yerinden ayrılabilir ve karaciğer gibi diğer organlara yayılabilir (metastaz). Birçok pankreatik nöroendokrin tümörde sebep açıkça belli değildir.